Vijf jaar bestuurlijke en sportieve malaise - een overzicht

Inleiding
Nu de fans bij het slechtste seizoen sinds WO II en het wegzetten van clubicoon Kindermans om het ontslag van voorzitter Vandenhaute schreeuwen, is het geen slecht idee om het overzicht te schetsen. In dit artikel brengen we de bestuurlijke chaos in kaart. In deel twee behandelen we de dieperliggende financiële problemen.

De overname
Eind 2017 wordt bekendgemaakt dat Marc Coucke RSC Anderlecht overneemt. Hij is vanaf 28 maart 2018 voorzitter en hoofdaandeelhouder. Coucke bezit samen met Joris Ide zo'n 74% van de aandelen. De overige 26% blijven bij een aantal van de vorige aandeelhouders. Coucke wint de overnamestrijd van Paul Gheysens, die vervolgens zijn pijlen richt op Antwerp, Wouter Vandenhaute, die later weer in beeld zou komen en de Oezbeekse miljardair Oesmanov. Coucke betaalt 70 à 80 miljoen euro maar zou daarbij ook nog eens een schuldenput van 30 miljoen dempen. Een analyse op newsmonkey geeft aan dat Coucke zal moeten afrekenen met structurele problemen: ondanks grote uitgaande transfers en deelnames aan Europa is een enorme berg schulden ontstaan, die veroorzaakt wordt door hoge spelerslonen maar ook door een hoge operationele kost, met 260 werknemers in dienst.

In eerste instantie blijft Herman Van Holsbeeck aan als Sportief Directeur maar hij wordt niet betrokken in het nieuwe bestuur en krijgt geen duidelijkheid over zijn toekomst. De wintertransferperiode staat vooral in het teken van die bestuurlijke chaos. Uit onvrede over de transfers, de interviews van Van Holsbeeck en diens samenwerking met Mogi Bayat, vervangt Coucke hem door zijn vertrouwensman Luc Devroe, die dus met uitstel meekomt van KV Oostende. Jo Van Biesbroeck blijft aan als operationeel manager, verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van alle niet-sportieve activiteiten. Trainer is Hein Vanhaezebrouck, die in het seizoen 2017-2018 nog aangesteld was als vervanger van Weiler en Frutos onder het vorige bestuur en dus nieuwe bazen krijgt. Zijn assistenten heten Belhocine en Caen. Anderlecht eindigt het seizoen op de derde plaats nadat het in de play-offs nog werd ingehaald door Standard.

De zomertransferperiode stemt de Anderlechtfans al een eerste keer onrustig. Devroe haalt spelers binnen als Sanneh, Vranjes, Milic en Musona, biedt huurspeler Saief een vast contract en haalt Ivan Santini terug naar België. Geen van die spelers lijkt goed te passen in de traditie van de club en komen ofwel uit het - beperkte - netwerk van Devroe of op vraag van trainer Hein Vanhaezebrouck, wiens verticaal voetbal al evenmin bij paarswit past. Een pover seizoensbegin nekt zowel de coach, die wordt opgevolgd door assistent Belhocine, als de TD die plaats moet maken voor Michael Verschueren, een man met het Anderlecht-DNA. Niet lang nadien wordt Frank Arnesen aan de sportieve staf toegevoegd als een extra schakel tussen scouting en transferbeleid. In januari 2019 krijgt Anderlecht dan zijn nieuwe coach: Fred Rutten. Die houdt er na 13 wedstrijden echter alweer mee op, midden in de play-offs die niet denderend verlopen. Belhocine maakt die dan maar weer vol.



De komst van Kompany en gesmoorde sportieve hoop
Seizoen 2019-2020 begint alvast met bestuurlijke stabiliteit en sportief enthousiasme: Vincent Kompany komt door de grote poort binnen als speler-trainer. Terwijl de fans hun icoon omarmen, is er twijfel bij pers en neutraal publiek: kan je wel debuteren als trainer bij Anderlecht én ook nog eens spelen? Het seizoensbegin is niet goed en de twijfels nemen de overhand. Kompany blijft speler, terwijl Frank Vercauteren (terug)gehaald wordt als trainer. Toch blijft Kompany formeel betrokken bij het sportieve beleid. Van die merkwaardige constructie is Frank Arnesen het slachtoffer: na 9 maand is hij weer pleite. Maar ook de passage van Vercauteren is geen lang leven beschoren. Aanhoudende blessures nopen Kompany tot stoppen en dit maakt tijd en energie vrij voor de job waarvoor hij eigenlijk is gekomen: coach. In augustus 2020, bij aanvang van het volgende seizoen, neemt Anderlecht afscheid van Vercauteren en krijgt Kompany de sportieve sleutels definitief in handen.

Zowel 2018-19 als 2019-20 zijn een sportief drama: Anderlecht eindigt 6de, dan 8ste. Het eerste is een evenaring van de dieptepunten in 1952 en 1973, het tweede een record. De reden hiervoor is dat Coucke zo diep in de buidel heeft moeten tasten én geconfronteerd wordt met uit de kast vallende lijken en structurele verliezen, dat er geen geld is voor goeie nieuwe spelers. Men zet dan maar in op een van de weinige "assets" die nog overblijven: de jeugdopleiding. Het "proces" onder Kompany and "in youth we trust" met Jean Kindermans aan het roer, wordt mettertijd schamper onthaald, maar in 2020-2021 lijkt de sportieve remonte toch ingezet. De jeugd presteert weliswaar ongelijkmatig, maar de hand van Kompany in het geleverde spel is zichtbaar én strookt met wat het paarswitte publiek verwacht.



Bestuurlijke chaos
Coucke is echter ontevreden over de zakelijke gang en vernieuwt nog maar eens zijn top. Karel Van Eetvelt wordt de nieuwe CEO, Peter Verbeke de sportieve baas en grote namen als Vandenhaute, Patrick Lefevere en Philippe Close versterken de raad van bestuur. Jo Van Biesbroeck stopt als operationeel manager. Michael Verschueren krijgt een obscuur baantje als CFO Sports en trekt na enkele maanden zijn conclusies en opereert nu nog louter als lid van de RvB. Verbeke en Kompany kunnen het goed met elkaar vinden en bouwen met de geringe beschikbare middelen aan een toekomst die vertrekt vanuit de eigen opleiding. Helaas moet de club door de financiële toestand nieuwe sterren als Jérémy Doku telkens weer verkopen en kan het aanstormende talenten als Lavia of Bounida evenmin behouden, die hun doorbraak forceren bij Man City of Ajax. Door het uitblijven van extra inkomsten uit Champions League en doordat jonge spelers te vroeg en voor weinig geld worden weggeplukt, nemen de zorgen voor Coucke toe. Wouter Vandenhaute verlost hem in mei 2020 uit zijn lijden en wordt de nieuwe voorzitter. Coucke blijft als eigenaar en geldschieter: niemand kan of wil hem uitkopen. In april 2021 is het alweer einde verhaal voor Van Eetvelt. Clubman Jos Donvil neemt over als CEO.

In oktober 2021 is Donvil het op zijn beurt moe: met Verbeke en Vandenhaute blijkt het moeilijk werken. Verbeke zelf wordt gepromoveerd tot CEO, wat dan weer een leegte dreigt te laten in het sportief beheer. In december 2021, halfweg het nieuwe seizoen, wordt de langverwachte kapitaalsverhoging eindelijk doorgevoerd. Door kwijtscheldingen vanwege Coucke en inbreng van Vandenhaute zelf, plus nog andere investeerders, is de club formeel schuldenvrij en lijkt de weg open voor de heraansluiting bij de top. Op 16 maart 2023 is er een nieuwe operationele manager, Kenneth Bornauw, een heel hoge piet genre Van Eetvelt, met ervaring bij Unilver en Microsoft. In 2021-2022 eindigt Anderlecht als derde, wat nog altijd niet tot de verwachting behoort van een absolute topclub, maar de progressie blijft zichtbaar.



Afscheid van iconen
Coup de théâtre in de zomer: ditmaal is het Kompany die bedankt wordt voor bewezen diensten. Vandenhaute is gecharmeerd door succescoach Felice Mazzù, die van de ene naar de andere Brusselse club verhuist. Volgens ingewijden is Peter Verbeke het hier niet mee eens en dreigt de eerste barst in de tandem. Toeval of niet, in oktober valt Peter Verbeke uit met een virale infectie en staat Vandenhaute er quasi alleen voor. Tot overmaat van ramp draait het sportief helemaal niet en na tal van supportersprotesten, die al misnoegd waren over het afscheid van Kompany en sceptisch stonden tegenover de figuur Mazzù, moet die vertrekken. Vandenhaute ziet intussen ook wel dat het met een zieke Verbeke als sportief én overkoepelend manager (waarvoor enkele jaren terug Arnesen en Verschueren respectievelijk instonden) onmogelijk kan werken. Hij haalt Jesper Fredberg binnen als "CEO Sports" een wat vreemde titel die meteen de toekomst van Verbeke in vraag stelt, zeker als Bornauw zijn titel van COO verandert in CEO non-sports. De nieuwe coach, na een kortstondige bijjob als T1 voor jeugdcoach Veldman, heet Brian Riemer.

De laatste episode is, zoals intussen afdoende besproken, de verwijdering van Kindermans, die plaats moet ruimen voor de uit ziekte terugkerende Peter Verbeke. Dat ontslag is symptomatisch voor een sanering die Vandenhaute moet doorvoeren, als hij wil afrekenen met de structurele vorming van schulden. Het heet dat Kindermans een zwaar contract heeft. Vanuit de supportersforums duiken verhalen op over de besparingen in zowat alle operationele geledingen. (Edit: enkele weken later, na een storm van protesten, wordt Wouter Vandenhaute "niet-uitvoerend voorzitter, zou Kindermans dan toch blijven en niet lang nadien krijgt Verbeke zijn C4 van zijn eigen opvolger Fredberg.)

Anderlecht staat intussen dicht bij de degradatieplaatsen. De supporters hebben het helemaal gehad met vijf jaar wanbeleid, dat weliswaar moest afrekenen met een zware schuldenput, geërfd van het vorige bestuur, maar dat bestuurlijk en sportief eerder dichter bij de afgrond is gekomen dan de remonte in te zetten.



Slotsom
Vijf jaar na de overname heeft Anderlecht 2 voorzitters, 9 CEO's en/of TD's en 8 trainers versleten. Dat is een ongeziene bestuurlijke en sportieve chaos die bijvoorbeeld de paleisrevolutie bij Club ten tijde van Jonckheere en Verhaeghe, met de passages van Degryse en Ceulemans, ver overstijgt. Al bij al zaten Verhaeghe en Mannaert vrij snel in het zadel en houden ze het roer al een tijd stevig vast. Club had bovendien niet af te rekenen met schuldenputten en structureel operationeel verlies. Of en hoe Anderlecht opnieuw aan de top raakt is vandaag onduidelijk.