Het ABC van het voetbal - gevorderden - Flankspelers

De flanken zijn de zones aan de linkerkant en de rechterkant van het veld. Flankspelers zijn die spelers die in de basisopstelling op die flanken staan opgesteld. We noemen ze ook vleugelspelers, meer bepaald vleugelaanvallers, vleugelverdedigers en linker- of rechtermiddenvelders. Afhankelijk van het spelsysteem bevinden vleugelspelers zich dichter bij de zijlijn of het centrum. In het Engels gebruikt men wingers eerder voor vleugelspitsen en noemt men vleugelverdedigers wingbacks of fullbacks.

De functie van flankspelers is sterk geëvolueerd in het voetbal. In tradtionele spelsystemen zoals de 2-3-5 of de W-M bleven spelers in hun linie en hun zone. Van de (5) aanvallers werd niet verwacht dat ze mee verdedigden en omgekeerd. Het flankenspel was beperkt tot de twee vleugelaanvallers. In de jaren 60 en 70 werd het spel dynamischer, met als hoogtepunt het Nederlandse "totaalvoetbal", waarbij de hele ploeg aanviel en verdedigde. Het was een uitvloeisel van de 4-3-3 waarmee Ajax school maakte en drie keer de Europacup voor landskampioenen won. Door toegenomen fysieke paraatheid werden de ruimtes in het voetbal steeds kleiner, vooral in het centrum. Dus zocht men die op de flank, met vleugelaanvallers en flankverdedigers, die over de flank driehoekjes maakten met de linker- of rechtermiddenvelder als tussenstation. In het totaalvoetbal gingen de flankverdedigers zelfs "overlappen" met de vleugelaanvallers, om overtal te creëren en de hoeken te benutten.

In de jaren 80 en 90 ontwikkelde zich de 4-4-2 die vandaag nog altijd als de standaardformatie wordt beschouwd. In de 4-3-3 was het centrum immers wat té veronachtzaamd geraakt en de 4-4-2 herstelde dat evenwicht. De positie van vleugelaanvaller werd opgeofferd. In dit systeem zijn het de flankverdedigers en -middenvelders die de aanval en verdediging over de flank gezamenlijk voor hun rekening nemen, dankzij betere dekking van het centrum. Het is dan aan de twee spitsen om in de hoeken te duiken waar nodig.

Tegenwoordig maakt de 4-4-2 steeds meer plaats voor de 3-5-2 en is de nadruk nog meer naar het centrum verschoven. Het idee is uiteraard om het middenveld te controleren en bij te springen in de aanval of de verdediging. De "wing halfs" zijn nu de enige flankspelers. In hun rug bevinden zich de meest linkse en rechtse centrale verdediger, die echter niet mee de aanval zal verzorgen maar eerder in de dekking blijft. Voorin zullen ze moeten rekenen op de spitsen of de middenvelders naast hen om de combinaties op te zetten of in de hoeken te duiken.


Guardiola houdt met zijn wijde vleugels vast aan de (oude) filosofie van dominant voetbal, die ervan uitgaat dat je de bal hebt en bij balbezit de ruimte groot maakt, dus de vleugelspelers tegen de zijkant plakken.