Het ABC van het voetbal - Beginners - Gelijkspel (x)

Als beide partijen na 90 minuten een gelijk aantal doelpunten hebben gescoord, spreken we van een gelijkspel. Dat duiden we in tabellen aan met een "x" tegenover een 1 of een 2 voor een thuis- of uitoverwinning. In een reguliere competitie of in de groepsfase van een toernooi, zoals de Champions' League, een EK of WK, blijft het daarbij en scoren beide teams 1 punt.

In de knock-outfase van een toernooi komen er bij gelijkspel twee verlengingen van elk 15 minuten met een korte pauze. Als de score na dat half uur nog steeds gelijk is komen er penalty's. Het team dat de shootout wint, is de winnaar van de wedstrijd. In langere toernooivormen met knock-outfase, zoals de Champions' League, komen er pas verlengingen en penalty's bij een gelijkspel "on aggregate" dus over beide partijen heen. Vroeger telde men de doelpunten uit dubbel als extra tiebreaker maar daar is men mee gestopt omdat het een onevenredig voordeel gaf aan de ploeg die eerst uit speelde.

In sommige bekercompetities, zoals de FA Cup, stopt men wél bij gelijkspel en volgt er een replay waarbij thuis- en uitploeg omwisselen. Omwille van organisatorische en praktische problemen veroorzaakten is dit stilaan in onbruik geraakt.

In de meeste competities probeert men gelijke spelen en dan vooral doelpuntenloze, de zogenaamde brilscore 0-0, te ontmoedigen door 3 punten toe te kennen voor een overwinning. Zo zou een team dat altijd gelijkspeeld in onze competitie 34 punten hebben, tegenover een team dat de helft van zijn wedstrijden wint 51. In diverse studies van voetbal en andere sporten blijkt dat de maatregel niet leidt tot het gewenste resultaat. Hoewel in voetbal de doelpuntenproductie omhoog is gegaan, is dat effect niet waargenomen in andere sporten en in vrijwel geen enkele sport is het aantal gelijke spelen verminderd.

Dat aantal varieert nogal in onze JPL. Over de voorbije 5 seizoenen lag het percentage gelijkspelen tussen 19% tot 24%. Ongeveer de helft van de gelijke spelen eindigt op 1-1, een derde eindigt op 2-2 en slechts een zesde op 0-0. Andere uitslagen (3-3, 4-4 ...) zijn uitzonderlijk.