Ongelijkheid in voetbalcompetities

Wat is de meest evenwichtige competitie ter wereld? En de meest onevenwichtige? Ik zal het u zeggen: de Brasileirão of de MLS en de Schotse competitie. Maar ik zal u meer zeggen, zodat u mee kunt discussiëren.

Werkwijze

Ik heb de verdeling bekeken van de jongste 20 kampioenen in de 13 grootste Europese competities, plus de MLS en de Brasileirão.

Laat ons eerst eens kijken naar België. In de Jupkesliga kenden we de voorbije 20 jaar 5 kampioenen: Anderlecht (8), Club (7), Standard (2), Genk (2) en Gent (1). Dat valt redelijk goed mee. In Oostenrijk waren er ook 5 kampioenen. Daar ziet de verdeling er echter minder evenwichtig uit: Red Bull Salzburg (13), Austria Wien (3), Rapid Wien (2), Sturm Graz (1) en AK Graz (1). Met het aantal kampioenen alleen raken we er niet.

We kunnen ook kijken naar het grootste aantal titels: 13 is meer dan 8. Maar dat criterium is op zich evenmin voldoende. In Oekraïne bijvoorbeeld haalde Sjachtjor Donetsk er ook 13. De andere 7 waren voor Dinamo Kiev. De Oekraïense competitie is misschien wel spannender dan de Oostenrijkse, want er zijn twee sterke ploegen, maar toch ongelijker dan de Oostenrijkse, waar vijf ploegen kampioen werden.

Eureka: wat als we “aantal kampioenen” en “grootste aantal titels” combineren? Hoe meer kampioenen hoe evenwichtiger, en hoe groter het aantal titels van de beste club, hoe slechter. Dat vraagt om een deling: onze “ongelijkheidsindex = grootste aantal titels / aantal kampioenen”. Van klein naar groot ziet dat er dan zo uit:

Het lijstje

Engeland 1,00
Polen 1,14
Frankrijk 1,14
Turkije 1,17
Rusland 1,60
België 1,60
Nederland 1,80
Zwitserland 2,2
Denemarken 2,4
Italië 2,50
Oostenrijk 2,60
Spanje 2,50
Duitsland 3,00
Portugal 4,00
Oekraïne 6,50
Schotland 7,00


Met statistiek ...
Strookt dat met ons gevoel? De Premier League is inderdaad zeer competitief. Man U (6), Man C (6) en Chelsea (5) spannen de Britse kroon. Leicester, Arsenal en Liverpool doen hun duit in het zakje. Schotland is een duopolie zoals Oekraïne, alleen heeft Celtic er 14 en Rangers er 6. In Portugal mocht Sporting 1 keer vieren, de rest was voor Porto (12) en Benfica (7). En in Duitsland is het Bayern (15) en vier clubs met een paar kruimels. Frankrijk verrast en dat komt door de willekeurige keuze van 20 jaar. Als we de recente geschiedenis bekijken, is het er bijna even erg als in Duitsland. Polen is evenwichtiger, want de 8 titels van Legia zijn meer gespreid en ook de rest van het pak is beter verdeeld.

Er zijn andere heuristieken mogelijk dan die hier gekozen, bijvoorbeeld de gebruikelijke statistische grootheid “variantie”, maar ik wou er niet nog meer wiskunde bijhalen. Je kan de recente jaren een groter gewicht geven dan die in het verleden. Je kan verder kijken dan alleen de kampioenen, en dan wordt de oefening een pak lastiger.

Ongelijk Europa

Wat ik echter vooral onder de aandacht wou brengen is dat Europa, het continent van de sociaaldemocratie en de herverdeling, qua eerlijke concurrentie verbleekt bij twee notoire kapitalistische naties, de VS en Brazilië. De Brasileirão heeft namelijk de voorbije 20 jaar niet minder dan 9 verschillende kampioenen voortgebracht, waarvan er 6 elk 3 titels pakten. Dàt is spankracht, welke wiskunde je er ook op los laat. En de MLS, dat is bijna het totale evenwicht: daar telt men 13 verschillende kampioenen, al steekt LA Galaxy er ietwat bovenuit met zijn 4 titels.

Hoe dat komt, is voor een volgend artikel. De MLS is een totaal andere constructie dan hoe Europa het competitievoetbal organiseert, waarbij onderlinge concurrentie via statutaire mechanismen wordt gegarandeerd. Salary caps, het draft-systeem, een bijna communistische herverdeling van inkomsten ... De Brasileirão van zijn kant is een supercompetitie, naast de staatskampioenschappen. Er is minder investeringsgeld, het talent is alomtegenwoordig en er is geen “pomp” van inkomsten zoals in de UEFA, waar deelname aan de Champions’ League de sterkste clubs in elk land systematisch versterkt.

Toevoeging: het lijstje buiten Europa

VS 0,30
Brazilië 0,33
Mexico 0,4
Argentinië 0,45
Japan 0,5

De 5 meest belangwekkende competities buiten Europa (China is nog te onvolwassen om mee te rekenen) zijn significant competitiever dan de meest evenwichtige Europese competitie, de Premier League.