Bob Dylan discografie

1. Bob Dylan (titelloze debuut)




Het debuutalbum van Bob Dylan uit 1962 bevat 11 traditionals en covers en 2 zelf geschreven liedjes. Dylan was 21 toen dit uitkwam. Hij was in 1961 gestopt met zijn studies om het te gaan maken in New York als muzikaal artiest. Nog in New York bezocht hij zijn grote idool Woody Guthrie, wiens muziek op hem grote indruk maakte, doordrongen als ze was van de Amerikaanse "spirit". Via Guthrie raakte hij bevriend met Ramblin' Jack Elliot, die tien jaar ouder is en nog altijd leeft (93!) Door hen keerde Dylan initieel de leuke maar oppervlakkige rock'n roll van de jaren 50 de rug toe en verdiepte hij zich in de Amerikaanse folk, een genre dat volgens Dylan meer te vertellen had. Die vroege evolutie van de muzikant Dylan zou zijn neerslag vinden op het debuutalbum. Dat werd geproduceerd door John Hammond van Columbia. Die had Dylan leren kennen toen hij mondharmonica speelde op een plaat van Carolyn Hester. Het debuut verkocht 5000 exemplaren, net genoeg om uit de kosten te raken.

You're no good is een cover van blues-singer-songwriter en one-man-band Jesse Fuller, die Dylan niet alleen lyrisch en muzikaal inspireerde maar hem ook op het idee bracht om met een mondharmonica op een beugel te spelen, terwijl hij gitaar speelde. Die instrumentatie is deel gaan uitmaken van Dylans identiteit.

Talkin' New York is een "spoken blues" over de jongen uit Minnesota die aankomt in de grote boze stad. Het is het eerste van twee eigen liedjes.

Dan volgen twee traditionals, te beginnen met In my time of dyin'. Wie het geschreven heeft is niet bekend, wel wie het eerst heeft opgenomen: Blind Willie Johnson. Na Dylan zou Led Zeppelin nog een bekende cover van het lied maken. Het tweede is Man of constant sorrow, later beroemd geworden in de versie van George Clooney en co in O Brother Where Art Thou. De eerste opname komt van Emry Arthur in 1928. Beide interpretaties door Dylan tonen al een flink door de wol geverfde zanger. Vooral in het laatste nummer is de mondmuziek behoorlijk impressionant.

Fixin' to die is opnieuw een delta blues-cover, ditmaal van Bukka White. Hij haalt hier alle vocale registers boven - hij kan, of kon, echt wel een stukje zingen, al komt de "grunt" niet helemaal over.

Pretty Peggy'O is oorspronkelijk een Schotse folksong, waarvan Dylan een gewijzigde versie speelt, die hij zelf oppikte uit de zuidelijke Amerikaanse traditie. Niet het beste nummer van de plaat. Hier glijdt de mondharmonica af naar "stoofhout" zoals mijn vader dat noemde.

Kant 1 sluit af met Highway 51, een blues van pianist Curtis Jones. Highway 51 is een autoweg in Louisiana die een belangrijke rol speelt in de zuidelijke geschiedenis. Het heeft een Berry/Cochran-achtige riff die de 12 maten blues ietwat interessanter maken. Vocaal gaat de bard hier en daar weer over de top.

Kant 2 opent met Gospel Plow, dat grotendeels in de stijl van het vorige blijft. De toon wordt rustiger in Baby let me follow you down een folk-blues-kruising die nog het meest de latere Dylan voorspelt.

Het pièce de résistance is House of the rising sun, een traditional die Bob Dylan doorgaf aan The Animals, die de "definitieve" versie zouden neerzetten. Het onderscheidend element is de dalende baslijn, die we later nog in veel liedjes zullen terugvinden. Die haalde Dylan zelf bij Dave Van Ronk, de echte vader van het nummer in zijn huidige vorm.

Freight train blues is een grappig aandoend liedje over een trein, die vocaal wordt geëvoceerd. De jonge zanger doet dat erg leuk. De mosterd haalde hij bij Mississippi Fred McDowell.

Song to Woody is zijn ode aan idool Woody Guthrie. Het is aandoenlijk de jonge zanger zich zo lovend en bescheiden te horen opstellen in het aanschijn van iemand die hij veel groter acht dan zichzelf. Misschien denkt Dylan daar nu anders over maar ik denk niet dat hij het ontzag van toen heeft afgeworpen.

De afsluiter is het indrukwekkende See that my grave is kept clean dat hij overnam van Blind Lemon Jefferson, de "vader van de Texas blues".







Mijn eindoordeel: het is moeilijk te vatten dat het album bij verschijnen geen grote indruk maakte. Ofwel is mijn appreciatie beïnvloed doordat ik het vervolg ken, ofwel was Dylan zijn tijd vooruit. Dat hier maar twee eigen nummers op staan, doet misschien wat af aan het kaliber van de plaat in Dylans hoedanigheid van songwriter. Toch ben ik onder de indruk van zijn vertolking en hoe hij de liedjes naar zijn hand heeft gezet. "Ne zanger is een groep" nietwaar, goeie covers zijn waardevoller dan platte originelen. Dit is misschien geen topplaat zoals Blood On the Tracks, maar ze verveelt me geen seconde, wat me toch overkwam bij later werk dat veel hoger staat aangeschreven, zoals Love and Theft bijvoorbeeld. Ik geef dit voorlopig een 8/10. Dat kan veranderen, als ik inflatie/deflatie ondervind.

Ah, ik zie nu dat dit al bewerkt is met een aantal liedjesposts.

Besprekingen (althans van platen die me wat meer dierbaar zijn) ga ik voor dat andere 'Album of the Day'-topic houden.

Maar bon, ik ga toch voor Talkin' NY dan.

Nog eentje dan maar.

Mja, keuze toch voor ...

3. The times they are a-changing



Nu zijn naam gevestigd was en hij regelmatig optrad, onder andere een toernee met muse en part-time lover Joan Baez, vond Dylan toch de tijd om in 1963 te schrijven en op te nemen. Zijn derde album The times they are a-changing bracht opnieuw enkele klassiekers voort, waaronder het titelnummer. Dat was een vervolg op "Blowin in wind": na vrijheid komt onafhankelijkheid. Dylan was zich heel goed bewust van zijn voortrekkersrol en voelde zich minstens persoonlijk jong, vrij en klaar de wereld te veroveren. Anderzijds wist hij ook heel goed dat "het volk" dit soort protestsong wilde horen. Ooit zou hij dat keurslijf beu worden maar nu genoot hij er met volle teugen van.

Volgen twee verhalende folksongs. De Ballad of Hollis Brown gaat over de gruwel van een man die zijn roeping als landbouwer volgt en zich niet wil overgeven aan de moderne maatschappij maar uiteindelijk als enige uitweg uit de armoede het gezinsdrama kiest. Ook "With God on my side" kruipt in de huid van naïeve trots, ditmaal van oorlogssoldaten die vechten voor de goede zaak met God aan hun zij. Het is niet helemaal een origineel: Dylan pikte het thema en de melodie elders op, maar voegde ze samen en bewerkte ze met zijn eigen lyrisch vernuft. Het epos duurt liefst 7 minuten en eindigt met "If God's on our side, he'll stop the next war".

One too many mornings is een liefdesverdrietlied, al is de verteller daar eigenlijk al voorbij en looft hij de onafhankelijkheid - ten derden male. De afsluiter North Country Blues bespreekt de economische crisis vanuit het standpunt van een arbeidersvrouw.

Deze hele kant doet me denken aan Willem Vermandere. 'k Weet het, hun impact was niet dezelfde wereldwijd, maar het idioom van "moderne" folk en realisme in de lyriek wel.

Kant 2 opent met een lied dat wat lijkt op het titelnummer. Only a Pawn in Their Game is echter weer zo'n rauw verhaal over de moord op een vaksbondleider.

Met Boots of Spanish Leather grijpt Dylan nog maar eens terug naar Scarborough Fair. Het nummer doet me bij deze beluistering niet zoveel als de andere maar op een ander moment zou dit me sterk kunnen ontroeren.

Toen onze covergroep When the ship comes in in het repertoire opnam, was ik geen grote fan. Ik studeerde dan toch maar de tekst in, want ik wil nooit optreden meteen pupiter tussen mij en het publiek. Aflezen is geen kunst. De lyrics waren behoorlijk hermetisch: wat bedoelde Dylan eigenlijk met dit getier van zeerovers? Bleek dat hij het heef geschreven toen hij eens heel kwaad was op een hotel waar hij niet binnen mocht, tot Joan Baez een goed woordje deed. Dylan pikte de allegorie wellicht op bij Berthold Brecht. Die achtergrond deed mij het lied veel meer appreciëren.

Mijn lievelingsnummer van Dylan is "The lonesome death of Hattie Carol", weliswaar in de elektrische bezetting van 1975. Maar wat een trieste tranche de vie! Wat een akelige aanklacht!

Het slotakkoord is voor Restless Farewell. Hierin geeft Dylan voor het eerst blijk van de tol van de roem. Hij moest zich voortdurend verdedigen voor het plagiaat dat hij pleegde en de "mythes" die hij over zichzelf en zijn afkomst vertelde.


Op dit derde album staat geen enkel zwak nummer. Een voor een prachtige songs, lyrisch en muzikaal. Het enige minpunt is dat het als geheel wel traag en treurig uitvalt. Dus trek ik nog een puntje af: 9/10.

4. Another side of Bob Dylan



Bob Dylan was nog maar pas het boegbeeld van een generatie of hij was het al beu. Op "Another side" toont hij dus een andere kant van zichzelf, niet de protesterende maar wel de introspectieve. Dylan hield niet van de titel: hij had geen andere kant, zei hij, hij was gewoon een liedjesschrijver. En nog een ijverige ook, tot groot jolijt van zijn platenfirma, die hem aanspoorde jaarlijks een plaat te maken, liefst sneller. Dat gebeurde ook. "Another side ..." kwam nog hetzelfde jaar uit als zijn voorganger.

Dylan was nu ook een roman en een toneelstuk aan het schrijven, veslond poëzie en nam al eens een portie drugs, LSD met name, dat het toen goed deed in muziekmiddens. George Harrison en de Beatles namen aan zijn lyriek en attitude een voorbeeld, hij van zijn kan liet zich door hen en andere rockbands beïnvloeden om elektrisch te beginnen. Intussen liep zijn relatie met Suze Rotolo op de klippen, onder meer door zijn affaire met Joan Baez, ... kortom hij was niet alleen een succesvol artiest en een invloedrijk (!) kunstenaar, hij was ook nog eens een society-figuur.

Zijn fanbase, of toch een groot deel ervan, had weinig op met zijn elektrische wending. Zijn voormalige buddy protest-singers vonden dat hij de ware zaak verried en een speelbal van het succes was geworden.

All I really want to do doet me een beetje denken aan Bob Geldof zijn I don't care: die was het 20 jaar later ook beu de voortrekker te zijn van een protestbeweging.

Black crow blues doet wat Dylan helaas nog vaak zal doen: een 12-maten-blues schrijven. Het is het zwaktebod van een songschrijver. 12-maten-blues klinken altijd als ... een 12-maten-blues. Het is een muzikaal cliché. Heel af en toe overstijgt een singer-songwriter dat eens. Dylan hier zeker niet.

Spanish Harlem incident is een soort liefdesliedje met het soort beeldspraak dat Dylan voortaan verder uitdiept.

Chimes of Freedom draagt sporen van The Times They are a-Changing maar de schrijf- en zangstijl is een voorbode van wat we later zullen horen op de meesterwerken Blood on the Tracks en Desire. Het is het "pièce de résistance" van deze plaat.

I shall be free number 10 is een jester-song, die klinkt alsof ze in een LSD-trip is geschreven.

To Ramona heb ik nog niet zo lang geleden leren kennen en is een van mijn favoriete Dylan-songs. Het is eens in 3/4 geschreven. "You're magnetic movements just capture the spirits I'm in" is een van de vele magnifieke zinnen in dit hoogtepunt. Waarschijnlijk is de Ramona in kwestie niemand minder dan Joan Baez. De verteller probeert Ramona goeie raad te geven, namelijk niet luisteren naar anderen en zeker niet naar hem. Want "someday maybe/ Who knows, baby/ I'll come and be cryin' to you"

In Motorpsycho Nitemare spot de woordkunstenaar op onnavolgbare wijze met de conservatieve angst voor de moderniteit. Die is verpersoonlijkt in de "boer". Nogal wat lines zijn herbruikbaar in het boerenprotest van vandaag. De song eindigt met een even filmische als geestige almost-shoot-out.

Een van Dylans bekendste zinnen komt uit My Back Pages. I was so much older then / I'm younger than that now. De song rekent af met zijn wereldverbeterende verleden, ttz de voorbije twee jaar.

In I don't believe you enBallad in plain D schrijft hij de breuk met Suze Rotole van zich af. Egocentrisch en chagrijnig als hij kan zijn in persoonlijke relaties, schetst hij in dat laatste een even wreed als onterecht beeld van haar zus Carla, die een fan was van het eerste uur maar die tussen hem en haar zusje kwam toen ze zag welke emotionele chantage hij haar berokkende. Dylan zelf gaf later toe dat hij deze song beter nooit had geschreven.

Het album eindigt met een van zijn all-time-klassiekers: It ain't me babe.

Het is moeilijk drie nummers te kiezen uit deze weelde. Qua hoogtepunten wedijvert het met "Freewheelin'" maar er staan ook enkele vergetelijke liedjes op. Ik geef dit album toch een welverdiende 9/10 - de inflatie dreigt al - en kies voor het drieluik dat mekaar opvolgt

5. Bringing it all back home




Bringing it all back home is Dylans vijfde plaat en kwam uit in 1965. Hij had al eerder elektrische gitaren gebruikt in optredens maar dit was de eerste keer dat dat geluid zijn weg vond naar de opnames. Het protest dat al te horen viel op die optredens vond nu zijn weg naar het grote publiek.

Subterranean Homesick Blues is vooral bekend door de videoclip met de weggeworpen pancartes. Dylan bouwde de song rond een idee dat Chuck Berry al uitwerkte in “Too much monkey business”. Het arrangement met elektrische gitaar voegt in elk geval iets toe. Dylan klinkt hier modern, een geval van omkering: hij heeft moderne muziek mee vormgegeven.

She belongs to me is een nogal mysterieus liefdeslied over een artistieke geliefde. Dat zou Joan Baez kunnen zijn maar misschien gaat het wel over de kunst zelf.

Maggie’s farm is een echte Dylan-klassieker die nog meer dan het beginnummer de toon zet voor de toekomstige, bijtende sound van Bawb.
Love minus zero doet me opnieuw denken aan de sfeer van Blood on the tracks. De sfeer is intiem, melancholisch, vrij, mysterieus ... Terwijl ik er naar luister, bedenk ik dat ik dit lied zou kunnen kiezen om deze artiest aan absolute beginners te introduceren. Prachtig! Prachtig!

Outlaw blues en On the road again verpesten het dan voor mij om reeds vaak besproken redenen. Hetzelfde cliché is aan de orde in Bob Dylan’s 115th dream, waar hij het vehikel gebruikt om nog maar eens een absurde raamvertelling te placeren. Wat soms werkt (zoals op Motorpsycho Nitemare) werkt een andere keer wat minder. Jezelf herhalen kan natuurlijk maar er zijn momenten waar ik het maar matig kan appreciëren.

Komt een klassieker op de draaitafel: Mr Tambourine man zou en maand later de billboards in gekatapulteerd worden door The Byrds, die net als The Animals hun reputatie danken aan en overschaduwd zien door Dylan. Het is eigenlijk ongelooflijk welke legacy Dylan heeft nagelaten. Uren aan kampvuren heeft hij van liedjes voorzien. En dan moest het beste nog komen.

Gates of Eden grijpt terug naar het recept van vorige platen, met Dylan alleen aan het werk. Lyrisch is het poëtisch en surrealistisch. Nogal wat mythologische verwijzingen zitten erin verwerkt. ’t Is in dit soort teksten dat Dylan zijn latere Nobelprijs wellicht verdiend heeft. ’t Is Ulysses op een bedje van Cohen. Ik wou wel dat ik het kon.

Toch worden de meeste mensen, en ik ook, nog een stukje warmer van It’s All Right Ma (I’m only bleedin’), al is huiveren misschien betere beeldspraak. Bob Dylan is hier nog altijd maar 24 maar schrijft en zingt als iemand die al decennia niks anders doet en zichzelf voortdurend heruitvindt. De man moet onafgebroken bezig geweest zijn met songs schrijven, anders haal je dit niveau niet. Ik zou dit nu, bij beluistering, eens willen horen in een versie van Led Zeppelin bijvoorbeeld. Ik probeer me voor te stellen hoe Lennon, McCartney, Jagger en Richards hier naar luisterden en dachten, okee, dit gaan we nooit beter doen. Hier is iemand bezig op een ander niveau.

Na dat grimmig meesterwerk krijgen we een des te mooiere afsluiter: It’s all over now baby blue. Hij zou het later wel nog beter brengen, vind ik, maar bon, als Lennon & co nu nog durfden luisteren, zullen ze daarna wel een wandelingetje gemaakt hebben of aan de LSD gegaan zijn. Ik zou mijn gitaar niet meer willen vastnemen.

Haal die drie flauwige blues ervan tussen en het octet dat overblijft krijgt van mij 10/10. Ach kom, ik ben in een 10-bui.

Ik zou altijd gaan voor Maggie’s farm maar ik ben niet echt een fan van de vroege platen van Dylan, voor mij begint zijn grote werk bij Blonde on Blonde daarvoor was het rijmen om te rijmen mijn gedacht en het eindigt bij Saved en misschien (als ik vriendelijk ben) nog enkele platen later.
Bij zijn vroege werk maak ik uitzondering voor Girl from the North Country, Masters of war en Ballad of Hollis Brown maar de rest is (mijn gedacht) allemaal veel minder.
Maar ok laat de kritiek maar komen, misschien terecht, maar het is mijn opinie.